دیجیتال مارکتینگ (Digital Marketing) دارای یک تعریف کوتاه و کامل نیست چرا که این اصطلاح، در واقع مُعَرِف یک چتر محتوایی و معنایی است که مبحث کلانی را توضیح میدهد. اما بسوزه پدر جبر. بلاخره مجبوریم یجوری معنیش کنیم دیگه ؟
به نظر ما تعریف کامل و مختصر از بازاریابی دیجیتال چیزی شبیه این عبارته:
“مجموعهای از اقدامات و فعالیتها که با استفاده از ابزارهای دیجیتالی و با کمک تاکتیکها و تکنیکهای موجود در این روش، برای حرکت در مسیر برندسازی، معرفی خدمات، فروش محصول و سایر کمکهای لازم برای بیزینس های گوناگون صورت میگیرد. محتوای ارزشمند نیروی محرکه ی ماشین دیجیتال مارکتینگ و مهمترین اصل موجود برای موفقیت در این راه است.”
دیجیتال مارکتینگ میتواند به هر دو صورت صورت آنلاین و آفلاین و از طریق ابزارهایی مانند سایت و اپلیکیشن و صفحات مجازی و … انجام بپذیرد. محتوا در این فضاها و در فرمتهای گوناگون (ویدئو، متن، عکس، صدا و … ) به مخاطب عرضه میشود
فهرست مطالب مقاله
1. بازاریابی دیجیتال (دیجیتال مارکتینگ)؛ انتخاب یا الزام؟
برای تشریح بهتر دیجیتال مارکتینگ در مقابل نمونه های سنتی بازاریابی بهتره بریم با هم در عالم خیال و یک مسافرت به مقصدی مشخص را تصور کنیم. یک بار ما با هواپیما سفر میریم؛ یک بار همون سفر را از راه زمینی با ماشین. شاید تا همین جای مثال به خودتون بگید خب متوجه منظور ما شدهاید ولی صبور باشید. آن چیزی که شما از توضیح ابتدایی ما درک کردید سرعت بیشتر, امنیت قابل توجه و راحتی غیرقابل انکار سفر پروازی نسبت به یک سفر زمینی است. اما شاید با خودتون بگید در سفر زمینی مسیر را بیشتر درک میکنیم و لذت خاص خودش را داره. ضمنا هزینهی سفر زمینی نسبت به سفر با هواپیما تا اندازه ی قابل توجهی به صرفه تره .
ما نمیخواییم با شما مخالفت کنیم. استدلالتون کاملا درسته. ولی برای یک سفر کوتاه به یک شهر نزدیک یا نهایتا با ارفاق یک سفر داخلی اونم نه جای خیلی دور. در بیزینس هر چی اهداف شما بزرگتر باشه راهتون دورتره .
خب حالا بیایید تصور کنیم سفر ما از تهران به کیش، دوبی، یا نه سانفرانسیسکو باشه .
آیا بازهم مسیر یک سفرطولانی جاده ای لذت بخشه؟ برای اکثریت مردم نه.
آیا هزینهی سفر با ماشین به تگزاس از سفر هوایی کمتره؟ مطلقا نه.
آیا اصلا امکان پذیره؟ به سختی و با کمک ابزار سفر دریایی ( کشتی یا به عبارتی نوع دیگر از ابزار بازاریابی در یک سفر بیزینسی) که این یعنی هزینهی زمانی و مالی عجیب برای رسیدن به هدف، در زمان غیر منطقی.
حالا اضافه کنید مزیتهای زمانی و مالی مناسب و امنیت روانی بازاریابی دیجیتال ( سفر پروازی) را به نسبت بازاریابی سنتی و نیمه سنتی، در زمانی که ما اهداف بزرگی داریم و به طبع راه درازی در پیش.
تازه این تمام ماجرا نیست. در فضای کاری و تجاری امروز جهان حتی برای مسیر های کوتاه تر هم سفر زمینی (بازاریابی سنتی) گزینه ی چندان مناسبی نیست. چون تغییر دیدگاه باعث شده توجه عموم از بستر این نوع سفر برداشته بشه و طبیعتا جاده ها کیفیت و اهمیت خودشون را تا حد قابل توجهی از دست دادند. پس امنیت شغل ما در استفاده از آنها تا حد زیادی به خطر میفته.
و در مقابل دیجیتال مارکتینگ برای رفع نواقص خود و افزودن بر جذابیت های روز افزونش میان مبدا و مقصد به شما امکان توقف در شهرهای زیبای دیگر دنیا و لذت بردن از جغرافیا و امکانات اونها را فراهم آورده. این شهرها اهداف کوچک ما هستند که در جهت رسیدن به هدف بزرگ تعیین شدهاند.
تازه جذابیت مهماندارها و شربت عرق بیدمشک معرکه بعد از خروج از مرز های ایران را فراموش نکنید؟ چی شد ؟!! بیا! با سفر زمینی ممکنه بزنید تو جاده خاکی مثل من؛ نکنید آقا نکنید.
استفاده از مهارت و امکانات بازاریابی دیجیتال در جهان امروز بیش از اینکه یک انتخاب باشه یک الزام برای فعالیت اقتصادی ماست.
2. فوائد دیجیتال مارکتینگ؛ دلیل نیاز ما به بازاریابی دیجیتالی (digital marketing)
- استفادهی روز افزون مردم از ابزار دیجیتال و فضای اینترنت
- پیدا کردن مخاطب هدف
- افزایش سرعت و راحتی ارائه ی خدمات
- کاهش هزینه های مرتبط با تبلیغات
- گذر از مرزهای جغرافیایی و توسعه ی کسب و کار (جهانی شدن)
- تنوع امکانات و ابزارها
- امکان سنجش نتایج و ارزیابی موفقیت و پیشرفت بیزینس به طور دقیق
- اضافه شدن فروش آنلاین بر فروش سنتی
- انعطاف پذیری نسبت به بازاریابی سنتی
- امکان هدف گذاری گسترده در جغرافیای مشخص
- تعامل با مشتری ها و افزایش رضایت از برند ما
- کمک به برندسازی
- توسعه ی تفکر بیزینسی، اگاه تر شدن و در نتیجه افزایش کیفیت محصول
- رفع اشکال و بهینه سازی آسان و سریع
- امکان فعالیت در تمام ساعات شبانه روز
چند نمومه تاکتیکهای بازاریابی دیجیتال:
هنر رتبه گیری در موتورهای جست و جو:
یه جمله را میتونم با اطمینان صد در صد بگم: “هیچ امکانی نمیتونه بیش از موتورهای جستوجو و به طور ویژه گوگل (google) به برند سازی و توسعه ی کسب و کار شما کمک کنه.”
دو سلاح مهم و کاربردی شما برای موفقیت در این زمینه و رتبهگیری در صفحات اول گوگل، یکی استفاده از تبلیغات کلیکی (ppc) و دیگری بهرهمندی از هنر معجزهگرِ سئو (seo) است.
الف: تبلبغات کلیکی (ppc) :
خلاصش اینه که هر چی پول بدی اگرم آش نخوری مخاطب میگیری. این مخاطب بسته به ارزش محتوا و مفید بودن کمپین تبلیغاتی که طراحی کردید میتونه هدفمند باشه. گوگل ادز(Google Ads) از ابزارهای نامدار این نوع تبلیغات است. در ایران هم شرکتهای گوناگونی برای بهره بردن از این روش بازاریابی، آمادهی همکاری با شما هستند.
ب: سئو (seo)
سئو مهمترین علم و تکنیک برای دیده شدن در موتورهای جستوجو و به ویژه گوگل میباشد. به بیان ساده اون چیزی که برای گوگل در مورد سایت و محتوای شما اهمیت داره نظر مخاطبان و کاربران در مورد آنهاست؛ مخاطب برای گوگل یعنی اصل اول. حالا هر چی این محتوا تازه تر باشه، دسترسی بهتری به کاربر بده، مفید و کافی باشه، دارای نگارش خوب و جلوههای بصری بدیع باشه و … رتبهی بیشتری نزد گوگل میگیره و بالاتر نشون داده میشه و این یعنی تضمین موفقیت شما. چرا؟ چون کسب و کار شما در ابر بستری دیده میشه که در جهان از هر فضای تبلیغاتی دیگه مهمتره. حالا گوگل از چه طریق شما را ارزیابی میکنه؟ به وسیلهی یه سری الگوریتم قاعدهمند که به مجموعشون میگن باغوحش گوگل. چرا باغ وحش؟ چون اسم حیوانات گوناگون را روی هر یک ازین الگوریتمها گذاشتهاند. هر یک ازین الگوریتمها به مشخصات خاصی از سایت و محتوای شما اهمیت میده و اون را تایید یا رد میکنه.
حالا کار سئو چیه؟ سئو کمک میکنه که از طریق رعایت یک سری دستورالعملها و با کمک خلاقیت و آگاهی تیم محتوا، مطالب شما به محتوای ایدآل گوگل (google) نزدیک بشه. هر چی نزدیک تر، رتبه ی بالاتر.
فرض کنید محتوای شما یک پسر جوانه که رفته خواستگاری یک دختر خانوم دلربا (یعنی همون مخاطب) حالا این دختر خانوم از یه خانوادهی پر جمعیت سنتیه و پدربزرگ ، مادر بزرگ، عمو و عمه و دایی و خالهی بزرگ به همراه خانوادهی دختر در مراسم خواستگاری شرکت دارند. عمهی دختر مادیگراست و درآمد داماد براش مهمه. داییش اخلاق داماد را توجه داره. خالش به ظواهر اهمیت میده و عموش به افکار داماد دقت میکنه. پدر و مادرم که اصل ماجران و نگاه جامعتر دارن. نظر عروس خانوم یا همون مخاطب داماد ما، مهمتر از همس ولی خب از نظر بزرگتراش تاثیر جدی میگیره. این اقوام همون الگوریتمهای گوگل اند که در نشان داده شدن محتوا (داماد) به کاربر (عروس) نقش جدی دارند. ضمنا فراموش نکنید که عروس ما پرورش یافتهی فرهنگ همین خانوادست پس تفکرش بیگانه با خانوادش نیست. سئو دوست یا نزدیکیه که به داماد کمک میکنه که بهترین خودش را تو روز خواستگاری عرضه کنه
شبکههای اجتماعی بازوی قدرتمند دیجیتال مارکتینگ (social media marketing)
در اهمیت این موضوع چه چیز مهمتر از استفاده ی فزایندهی مردم از شبکه های اجتماعی؟ آمار در این عرصه جنونآمیزه و در موارد بسیار زیادی گواه یک اعتیاد حاد. یعنی الان طرف هروئین بهش نرسه برا اینکه یادش بره، میره تو شبکه های اجتماعی !!
بازاریابی محتوا content marketing
تدوین یک راهبرد مشخص و نقشهی راه آگاهانه، با توجه به شناخت درست از مخاطب و برای تولید محتوای موثر، در جهت فروش محصول را بازاریابی محتوا مینامند. جملهی قبل را دو سه بار بخونید تا خوب متوجه شوید.
بازاریابی درون گرا یا جاذبهای (inbound marketing)
این مفهوم با اون درونگرا و برونگرا بودن که میبندیم به خودمون و اخلاقای گندمونو باهاش توجیه میکنیم هم قرابت داره هم تفاوت. خلاصه این قسمت را به این هوا نخونید چرا که اینجا استوری های اینستا نیست که توش مطالب فا/خَرررر بخونید.
این تاکتیک یعنی ما از طریق محتوای جذاب روابط مفید ایجاد کنیم. محتوا همه چیز نیست ولی خارج از دایرهی محتوا، هیچ عمل دیگهای معنا نداره. کانتِنت خلاقانه برای تبدیل مخاطب به مشتری وفادار، از نون شب واجب تره.
تفاوت بازاریابی درون گرا و برون گرا در اینه که تمرکز بازاریابی برونگرا (outbound matketing) بر تبلیغات صِرف و کثرت مخاطبان ماست ولی بازاریابی درونگرا بر محتوای ارزنده تاکید داره و تبلیغات را در قالب آن و به شکل نامحسوس انجام میده که منجر به تبدیل مخاطب به مشتری می شه.به بیان دیگر بازاریابی برون گرا دنبال سوشال فرنده و بازاریابی درون گرا یا جاذبه ای دنبال مورد فاب و همیشگی!! ولی اینکه من دنبال چیَم با این پرش ذهن عجیبم، واقعا نمیدونم :/
اینفلوئنسر مارکتینگ (Influencer Marketing)
استفاده از سلبریتیها, بلاگرها و شخصیتهای معروف در جهت شناساندن برند به مخاطبانشان را اینفلوئنسر مارکتینگ میگویند. البته سعی کنید از آدم حسابیاشون که دارای خلاقیت، شعور و سواد رسانهای و ارزشی برای عرضه هستند استفاده کنید نه هر شل مغز موجسواری؛ تا در بلند مدت اعتبار و کلاس برندتون حفظ بشه… .
چی؟ نیست؟ حتما هست. کمه، ولی درست بگردید پیدا میشه …
بازاریابی ایمیلی یا ایمیل مارکتینگ (Email marketing)
ایمیل مارکتینگ یک ابزار مهم برای نگاه داشتن مخاطب ما و تبدیل آن به مشتری چند باره و وفادار است. برای این کار نیاز به یک صفحهی فرود مناسب و ارسال آن به ایمیلهای مخاطبانمان داریم که بسیاری از آنها را از طریق ثبت نام کاربران در سایتمان به دست آورده ایم. معمولا کسانی که اقدام به ثبت نام در سایت و اشتراکگذاری اطلاعاتشان میکنند پتانسیل زیادی برای تبدیل شدن به مخاطب وفادار ما دارند.
بازاریابی چریکی
ابداع روشهای نوآورانه برای تبلیغات دیجیتالی. البته این به معنای انجام هر کار هچل هقتی تحت عنوان خلاقیت نیست. عملیات خلاقانهی ما باید توجیه و استدلال رسانه ای داشته باشه.
بازاریابی موبایلی (mobile marketing)
مهمترین نکته در این مساله این است که وبسایت شما موبایل فرندلی باشد. یعنی برای کاربرانی که با موبایل به سایت ما مراجعه میکنند طراحی زیبا با دسترسیهای آسان داشته باشد.
تولید محتوا (content)
محتوا، محتوا و محتوا. دیگه نمی دونم با چه زبونی بگم؛ نتیجه ی هر کاری که ما در دیجیتال مارکتینگ میکنیم در نهایت به کیفیت محتوایی که در اشکال گوناگون از جمله متن و کپشن، ویدئو، عکس، صوت و پادکست، طراحی گرافیکی و … عرضه میکنیم بستگی داره. محتوا نیاز به خلاقیت و تازگی، جذابیت و زیبایی ساختاری، اهمیت موضوعی و توجیه علمی و منطقی داره. شاید اون سکانس معروف از فیلم هامون که خسرو شکیبایی (در نقش حمید هامون)، توی دادگاه فریاد می زنه : “این زن سهم منه، حق منه، عشق منه، طلاقش نمیدم” را دیده باشید. بیزینس شما برای موفقیت باید به همین سفتی محتواتون را بغل کنه…
شراکت در فروش (Affiliate Marketing)
بازاریابی پورسانتی که با شریک کردن دیگران در قسمتی از سود انجام میشود.
بازاریابی وابسته یا رابطه ای (affiliate marketing)
تبلیغ در سایتهای دیگر
بازاریابی پیامکی یا تبلیغات پیامکی (sms advertising)
همه ی ما هر روزه با تعدادی ازین این پیامکهای تبلیغاتی مواجه میشیم. یک روش نسبتا قدیمی در دیجیتال مارکتینگ که البته هنوز هم تا حدی تاثیر خودش را داره ولی در عین حال اگه بی موقع و بی ربط باشه نتیجهی عکس میزاره و اعتماد مخاطب را از بین می بره. آدم دوست داره در جواب بعضی ازین پیامکها ،دو سه تا دری وری آبدار بنویسه.
بازاریابی ویروسی ( Viral Markreting)
بازاریابی ویروسی یعنی محتوای ما در کمترین زمان به بیشترین مخاطب ممکن برسد و اصطلاحا وایرال شود. برای رسیدن به این مهم، نیازمند تولید محتوای بسیار جذاب و مورد پسندِ عموم کاربران هستیم تا افراد بسیاری برای اشتراکگذاری محتوای ما مجاب شوند.
روابط عمومی آنلاین (Online PR)
همان روابط عمومی سنتی است ولی به وسیلهی ابزارهای دیجیتال (وبلاگها،نشریات دیجیتالی و…) و به شکل آنلاین انجام میشود.
بازاریابی بومی
از طریق پلتفرمهای رایگان و مبتنی بر محتوای مناسب انجام میپذیرد.
تبلیغات بنری (Banner Advertising)
5. رفقای یکرنگ بازاریابی دیجیتال (digital marketing)؛
گوگل آنالیتیکس (google analytics) و سرچ کنسول گوگل (google search console)
در دیجیتال مارکتینگ مثل هر مسیر دیگری نیاز به نگاه به عقب و سنجیدن آنچه اتفاق افتاده و ارزیابی چیزهایی که اکنون در اختیار ماست داریم. گوگل آنالیتیکس و سرچ کنسول گوگل، به عنوان دو ابزار رایگان ارائه شده توسط گوگل (google)، با استفاده از علم اعداد، محاسبات آماری و قواعد مقایسه وضعیت، وبسایت شما را ارزیابی کرده و سپس نتیجه را به شما نشان خواهند داد. با استفاده ازین امکانات میتوانید به راحتی ایرادات کار خود را پیدا کرده و رفع نمایید. همچنین نقاط قوت را بیش از پیش تقویت کنید. از دیگر قواعد این دو ابزار پیدا کردن جامعهی هدف و کمک فزاینده به شما در تبدیل مخاطب به مشتری است. از قدیم گفتن دوست خوب عین آیینه میمونه؛ یعنی عیب ما رو بمون نشون میده. پس قدر این دو رفیق شفیق کسبوکارتون را بدونید.
اطلاعات و امکاناتی که گوگل آتالیتیکس (google analytics) در اختیار ما میگذارد؟
- فعالیت کاربران و مسیری که در وبسایت ما طی میکنند
- مدت زمان حضور کاربران
- صفحات پر بازدید
- مسیر خروج مخاطب
- تفکیک بینندگان وبسایت به چند گروه مشخص
- اندازهگیری سرعت سایت
- پیدا کردن نحوه ی متصل شدن کاربر به سایت
- مشخص بودن ابزاری که مخاطب با استفاده از آن، از وبسایت بازدید میکند (موبایل،کامپیوتر …)
اطلاعات و امکاناتی که گوگل سرچ کنسول (google search console) در اختیار ما میگذارد؟
- ارزیابی کارایی وب سایت
- عیبیابی وبسایت
- سنجش میزان سازگاری وبسایت ما با موبایل (موبایل فرندلی بودن)
- پیدا کردن عباراتی که در جست و جو، مخاطب زیادتری برای ما به ارمغان آوردند
- ثبت محتوایی که میخواهیم توسط گوگل ایندکس شود (مورد توجه قرار گیرد)
6. دیجیتال مارکتینگ؛ پیش نیازها و مهارتها
- شبکههای اجتماعی و آشنایی با قابلیتها و قواعد آنها (فیسبوک، توییتر، لینکدین، اینستاگرام و…)
- وبسایت
- آشنایی با برندینگ
- مهارت ارتباطی و هوش کلامی
- ابزار ارتباطی دیجیتالی و الکترونیکی
- مقالهنویسی
- تفکر استراتژیک
- آشنایی با فضای تبلیغات اینترنتی ( گوگل ادز و ..)
7. تفاوت بازاریابی دیجیتال و بازاریابی سنتی
گاهی به بازاریابی دیجیتال بازاریابی آنلاین و به بازاریابی سنتی بازاریابی آفلاین هم گفته میشود، که این نامگذاری تا حدودی اشتباه است. چرا که دیجیتال مارکتینگ به هر دو صورت آنلاین و آفلاین قابلیت اجرایی دارد. بازاریابی و تبلیغات در دیجیتال مارکتینگ به وسیله ی ابزار دیجیتال و الکترونیکی و در بازاریابی سنتی صرقا از طریق آگهیها،بیلبوردها، تبلیغات تلویزیونی، تبلیغات رادیویی، تراکتها، بروشورها، کاتالوگها، روزنامهها و … انجام میپذیرد.
اصلیترین تفاوت بازاریابی سنتی و دیجیتال، در امکانات موجود برای ارزیابی عملکرد در بازاریابی دیجیتال است. ضمنا بهره مندی از دیجیتال مارکتینگ (digital marketing) تا حد قابل توجهی مخارج مالی ما را بهینه می کند و تناسب میان فایده و هزینه را برقرار میسازد. امکان تعامل با مشتری و به دنبال آن شناخت نیاز مخاطب، رفع ایرادات و افزایش کیفیت در بازاریابی دیجیتال به شکل خوبی فراهم است. در بازاریابی دیجیتالی طیف گستردهتری از افراد جامعهی جهانی با ما ارتباط میگیرند و فواصل جغرافیایی کوتاه میشود.
اینکه کدام بازاریابی برای شما مفیدتر است بسته به نگرش بیزینسی شما، اهداف کسب و کار، نوع مخاطبان شما، جغرافیای مورد نظر، مختصات خدمات و … متفاوت است. اما در جهان امروز هر روز بیش از قبل بر اهمیت دیجیتال مارکتینگ افزوده و از پتانسیل بازاریابی سنتی کاسته میشود.